انگیزه‏ی خود سازی

وقتی دانستیم امام زمان علیه السلام از تمام حالات و حوادث آگاه است و به موهبت الهی همه چیز را می‏داند، از گذشته و آینده با خبر است، حتی خطورات ذهنی و امور قلبی را می‏فهمد و از اسرار نهفته در دلها و رازهای پنهان در باطن‏ها مطلع می‏باشد، خود این باور و اعتقاد، انگیزه‏ی موثری برای خودسازی و تزکیه است تا از گناهان فاصله بگیریم و به نیکی‏ها بگرویم. زیرا مسلما افکار ناپسند و رفتار زشت، او را می‏آزارد و قلب مطهرش را مکدر می‏سازد، چنانکه کارهای نیک و نیات پاک، وی را خرسند می‏گرداند.

بنابراین انسان معتقد به اهل بیت و شخص باورمند به حضرت صاحب الزمان هرگز اندیشه‏ی خیانت و فکر معصیت در سر نمی‏پروراند و در پی هوی و هوس، دامن به گناه نمی‏آلاید. چون از یک طرف می‏داند اعمال و افکار او به ائمه علیهم السلام عرضه می‏شوند و امام زمانش، از کارهای ظاهری و انگیزه‏های درونی وی اطلاع دارند، از سوی دیگر یقین دارد زشت کاری‏ها و پلیدی‏ها، موجب رنجش خاطر و آزردگی مولایش می‏باشند. بدین خاطر می‏کوشد که هیچگاه مرتکب گناه نشود و گرد شهوات ناروا نگردد.

خداوند در آیه‏ی 105 سوره‏ی توبه فرموده است:

«و قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المومنون»

یعنی (ای پیامبر، به مردم) بگو: عمل کنید، بزودی خدا و پیامبرش و مومنان، کردار شما را می‏نگرند.

بر اساس مطالبی که از اهل بیت پیرامون این وحی قرآنی بیان شده، «مومنان» که همردیف خدا و رسولش قرار گرفته و ناظر اعمال مردم اند، امامان معصوم و جانشینان راستین پیامبر می‏باشند.

در تفسیر برهان، بعد از این آیه، از حضرت صادق علیه السلام گزارش گردیده که درباره‏ی کلمه‏ی «مومنون» فرمودند:

«هم الائمة».

ایشان (که نظاره‏گر اعمال مردمان هستند و در قرآن، کنار خدا و پیامبر قرار گرفته، کردار و رفتار همگان را می‏بینند) امامان معصوم علیهم السلام می‏باشند.

عبدالله بن ابان که نزد حضرت رضا علیه السلام، موقعیتی داشت، گوید: به امام عرضه داشتم: برای من و خاندانم در پیشگاه الهی دعا کنید.

حضرت فرمودند:

مگر من دعا نمی‏کنم؟ سوگند به خدا کارهای شما در هر بامداد و شامگاه بر من عرضه می‏شود.

عبدالله گوید: من این مطلب را بزرگ شمردم (و پذیرش این حقیقت که هر صبح و شب، تمام اعمال، بر امام ارائه گردد، برایم گران

آمد. آنگاه به خاطر آنکه این واقعیت را از قرآن بیابم و در پذیرش آن نلغزم) به من فرمودند:

مگر تو کتاب خدا را نمی‏خوانی؟! آنجا که فرموده است: (ای پیامبر به مردم) بگو: عمل کنید، بزودی خدا و پیامبرش و مومنان کردار شما را می‏بینند.

سپس حضرت رضا علیه السلام فرمودند:

به خدا قسم آن مومن، علی بن ابی طالب علیه السلام است.

از بیان هشتمین جانشین رسول خدا استفاده می‏شود «مومنان» در این آیه، امامان معصوم‏اند که یکی از آنها امیر مومنان و دیگری حضرت رضا علیهماالسلام می‏باشند. این بزرگواران شاهد اعمال مردم بوده و تمام کارهای افراد، از ریز و درشت، زشت و زیبا، پنهان و آشکار، همه بر آنان عرضه می‏گردد.

بنابراین امام زمان حضرت حجة بن الحسن علیه السلام، از تمام نیات و رفتار ما آگاهند و خوبی‏ها و بدی‏هایمان به ایشان ارائه می‏گردد. بدیهی است هیچ انسان متعهد و باورمندی برخود نمی‏پسندد که در گزارش اعمالش به امام زمانش، زشتی و پلیدی باشد و از اینکه در حضور حجت خدا و زیر نگاه ولی عصرش، دست به آلودگی بزند و مرتکب گناه شود، شرم می‏کند.

خصوصا اگر متوجه باشد که زشت کاری‏ها، قلب مولایش را

می‏آزارد و باعث اذیت پیامبر و ناراحتی ائمه علیهم السلام می‏گردد. چنانکه در همان مدرک از سماعه روایت شده که گفت: حضرت صادق علیه السلام می‏فرمودند:

چرا شما پیامبر را ناخرسند و اندوهناک می‏سازید؟!

مردی عرضه داشت: چگونه ما رسول خدا را می‏آزاریم و ناراحت می‏نمائیم؟!

امام علیه السلام فرمودند:

آیا نمی‏دانید که کارهای شما بر آن حضرت عرضه می‏شود و وقتی در پرونده‏ی اعمالتان، گناه و نافرمانی خدا را مشاهده کند، افسرده و آزرده خاطر می‏گردد. پس مراقب باشید به پیامبر بدی روا ندارید و او را ناراحت نسازید، بکله (با اعمال خوب و رفتار نیکتان) خرسند و شادمانش نمایید.

ابوبصیر گوید: از حضرت صادق علیه السلام درباره‏ی این آیه توضیح خواستم و پرسیدم: مومنان (که در این گفتار آسمانی، همردیف خدا و پیامبر، ناظر اعمال مردم‏اند) چه کسانی می‏باشند؟

امام فرمودند:

«من عسی ان یکون غیر صاحبکم»

چه فردی ممکن است باشد، غیر از صاحب شما؟

یعنی امام و صاحب امر شما، همان مومنی است که در وحی

الهی، نظاره‏گر کارهایتان معرفی شده است.

نتیجه آنکه امروز تمام اندیشه و کردار ما، زیر چشم صاحب و مولایمان حضرت بقیة الله علیه السلام است، زشتی‏هایمان او را آزرده خاطر می‏سازد، که ناخرسندی او، ناخشنودی پروردگار می‏باشد، و نیکی‏هایمان وی را مسرور و خرم دل می‏گرداند، که مسرت او رضایت رحمان بوده لطف ربوبی و پاداش الهی را به ارمغان می‏آورد.

اکنون چند نمونه از مواردی که ائمه علیهم السلام اخبار غیبی و اعمال پنهانی و رازهای نهانی مردم را خبر داده‏اند خاطرنشان می‏شود.