روش امام مهدیعلیه السلام در امور مالی حکومت بر مبنای مساوات قرار دارد و این همان روش پسندیدهای است که در زمان پیامبر گرامی اسلامصلی الله علیه وآله وجود داشته است و پس از او، این شیوه تغییر یافت و معیارهای دروغینی برای پرداختهای بیحساب به افراد، جای آن را گرفت و سبب پیدایش فاصله طبقاتی در جامعه اسلامی آن روز شد و اگرچه امام علیعلیه السلام و امام حسنعلیه السلام در مدت خلافت خود به نظام برابری در پرداخت اموال مسلمین پایبند بودند ولی پس از ایشان بنیامیه اموال مسلمانان را مانند ملک شخصی خود و بر طبق مصالح فردی، به کار میبردند و از این راه پایههای حکومت نامشروع خود را محکم میکردند. آنها زمینهای کشاورزی یا غیر آن از ثروتها و اموال عمومی را به نزدیکان خود میبخشیدند و این کار که به ویژه در زمان
خلیفه سوم و دوران بنیامیّه رایج گردیده بود حالتی رسمی پیدا کرد.
امام مهدیعلیه السلام که مظهر عدالت و دادگری است، بیت المالِ مردم را به عنوان ثروتی عمومی که همگان در آن شریک هستند قرار میدهد به گونهای که هیچ گونه تبعیض و امتیاز خواهی در آن راه نداشته باشد و بخشش ثروتها و زمینها به کلّی ممنوع باشد.
پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود:
… اِذَا قامَ قائِمُنا اضْمَحَلَّت الْقَطائِعُ فَلاقَطائِع(1)
زمانی که قائم ما قیام کند، قطایع (زمینهایی که زمامداران و حکام جور در مالکیت خود در آورده و یا واگذار کردهاند) از بین میرود به طوری که دیگر قطایعی در میان نخواهد بود.
و دیگر از شاخصههای شیوه مالی امام آن است که در راستای رفع نیازهای مادّی و ایجاد رفاهی معقول برای زندگیِ تمام افراد، امام مهدیعلیه السلام اموال فراوانی به مردم میبخشد و در حکومت او هر نیازمندی که از او طلب میکند، اموال زیادی دریافت میکند.
پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود:
… فَهُوَ یَحْثُواالْمالَ حَثْواً(2)
او (مهدیعلیه السلام) اموال را به فراوانی میبخشد.
و این شیوه برای ایجاد زمینههای اصلاح فردی و اجتماعی است که هدف بزرگ امام خوبان است. آن حضرت با بینیاز کردن مردم از جهت مادّی، در پی ایجاد زمینه
مناسب برای پرداختن افراد به طاعت و عبادت پروردگار است که در بخش اهداف حکومت به تفصیل درباره آن سخن گفتیم.
1) بحارالانوار، ج 52، ص 309.
2) معجماحادیث الامام المهدیعلیه السلام، ج 1، ص 232، ح 143.
