فلسفه غیبت

به راستی چرا امام و حجت خدا در پس پرده غیبت قرار گرفته است و کدام علت سبب گردید تا مردم از برکات ظهور او محروم گردند؟

درباره این موضوع سخنان فراوانی گفته شده و روایات فراوانی نیز در دست است ولی پیش از پاسخ گفتن به سؤال فوق لازم است به نکته‏ای اساسی اشاره کنیم:

ما ایمان داریم که خداوند عالم هیچ کار کوچک و بزرگی را جز بر اساسِ حکمت و مصلحت انجام نمی‏دهد خواه این مصلحت‏ها را بشناسیم یا خیر. و نیز همه رویدادهای خرد و کلانِ جهان با تدبیر پروردگار و به اراده او انجام می‏پذیرد که یکی از مهمترین آنها، حادثه غیبت امام مهدی‏علیه السلام است. بنابراین غیبت آن سرور نیز مطابق حکمت و مصلحت است اگرچه ما فلسفه آن را ندانیم.

امام صادق‏علیه السلام فرمود:

بی‏تردید برای صاحب الامرعلیه السلام غیبتی است که هر اهل باطلی در آن به شک می‏افتد.

راوی از علت غیبت سؤال کرد. حضرت فرمود:

غیبت به سبب امری است که اجازه نداریم آن را برای شما بیان کنیم… غیبت، سرّی از اسرار الهی است ولی چون می‏دانیم که خداوند بزرگ حکیم است می‏پذیریم که همه کارهای او [براساسِ] حِکمت است و اگرچه علّت آن کارها برای ما معلوم نباشد.(1)

البتّه چه بسا انسانی که همه افعال خداوند را حکیمانه می‏داند و در برابر آنها سر تسلیم فرود می‏آورد، به دنبال دانستن راز و رمز بعضی از رویدادهای عالم باشد تا به سبب علم به فلسفه یک پدیده، آرامش نفس و اطمینان قلبی بیشتری یابد. بنابراین به بحث و بررسی پیرامون حکمت‏ها و آثار غیبت حضرت مهدی‏علیه السلام می‏پردازیم و به روایات مربوط به آن اشاره می‏کنیم:

1) همان، ج 2، باب 44، ح 11، ص 204.