«محمد بن عبدالله حمیری»، مسایل دیگری را خدمت حضرت امام منتظر – علیه السلام – می فرستد که آنها ذیلا نقل می گردد:
سوال اول: نمازگزار وقتی که از تشهد اول برای رکعت سوم بلند می شود آیا واجب است که تکبیر بگوید؟ چونکه بعضی از اصحاب ما می گویند که تکبیر بر او واجب نیست و گفتن «بحول الله و قوته اقوم واقعد» کفایت می کند.
جواب: در این مساله دو حدیث است، اما یکی از آنها وقتی که از حالتی به حالت دیگر منتقل شود، بر اوست که تکبیر بگوید. و اما دیگری، پس اگر سرش را از سجده دوم بردارد و تکبیر بگوید سپس بنشیند و پس از آن برخیزد، در قیام بعد از نشستن، تکبیری بر او نیست. و همچنین است در تشهد اول و به هر کدام آنها از باب تسلیم عمل کردی، درست است. تکبیر در حال قیام از تشهد اول و غیره واجب نیست و مکلف بین گفتن و نگفتن آن مخیر است.
سوال دوم: کسی گوسفند قربانی برای مردی که غایب است خریده تا در منا از طرف او ذبح کند، وقتی که در منا خواسته آن را ذبح کند، اسم آن طرف را فراموش کرده و با این حال از طرف او قربانی کرده است، سپس یادش بیاید، آیا این قربانی از طرف آن مرد کفایت می کند یا نه؟
جواب: اشکالی ندارد و قربانی از طرف آن شخص، کفایت می کند.
فقهای امامیه بر اساس این روایت و روایات دیگر ائمه اطهار – علیهم السلام – فتوا داده اند کسی که اسم همراه خود را که جهت قربانی، پول در اختیارش گذاشته، فراموش کند، ولی از طرف همان شخص قربانی کند، کفایت می کند.
سوال سوم: پیش ما بافنده های مجوسی هستند که میته می خورند و غسل جنابت نمی کنند و برای ما لباس می بافند، آیا نماز با این لباس قبل از شستن جایز است؟
جواب: نماز با آن لباس، اشکالی ندارد.
زیرا علم به اینکه مجوسی دست تر به آن لباس زده باشد، نیست و حتی در صورت شک هم «اصل طهارت» اجرا می شود، بنابراین، نماز با آن اشکال ندارد.
سوال چهارم: نمازگزار در تاریکی شب، نماز می خواند و پیشانیش را اشتباها روی لباس یا پلاس می گذارد و روی مثلا خاک، مهر نمی گذارد و وقتی که سر از سجده برمی دارد، مهرش را پیدا می کند، آیا این سجده کفایت می کند؟
جواب: مادامی که به صورت کامل ننشسته، در برداشتن سر از چیزی که سجده بر آن صحیح نیست، برای یافتن چیزی که سجده بر آن صحیح است، اشکالی نیست.
سوال پنجم: شخص محرم، سایبان محمل را کنار می زند، آیا چوب و محمل را هم باید کنار بگذارد؟
جواب: یکی از ترکهای واجب برای مردی که احرام حج یا عمره بسته، «ترک تظلیل» است، بنابراین، اگر در ماشین یا محمل سوار شود، کفاره اش یک گوسفند است، ولی اگر سقف ماشین و محمل را بردارند و ستونها و دیواره های ماشین و محمل، باقی بماند، اشکالی ندارد؛ همچنانکه در جواب امام – علیه السلام – آمده است.
سوال ششم: محرم به خاطر اینکه باران، لباس یا وسایل محملش را خیس نکند، پلاس یا چیز دیگری را بالای سرش بگیرد و ظل قرار دهد، آیا این کار جایز است؟
جواب: اگر این کار را در محمل که در راه است انجام دهد، کفاره بر او واجب است، کفاره گوسفند بر محرم به این جهت است که به خاطر باران تظلیل نموده است و تظلیل از ترکهای واجب احرام است.
سوال هفتم: مردی از طرف کسی حج می کند، آیا لازم است که وقت احرام، نام منوب عنه را ذکر کند؟ و آیا واجب است که هم از طرف منوب عنه و هم از طرف خودش، جداگانه قربانی کند یا آنکه یک قربانی کفایت می کند؟
جواب: ذکر تفصیلی منوب عنه لازم نیست و یک قربانی از طرف منوب عنه کافی است.
در این جواب امام – علیه السلام – آمده که نام بردن از منوب عنه لازم نیست بلکه همینکه در باطن وجدش از طرف شخص معهودش حج کند و لو اینکه
به زبان نیاورد، این کفایت می کند، همچنانکه قربانی از طرف منوب عنه کافی است؛ زیرا حج او از طرف خودش نیست بلکه به نیابت از دیگری است و لذا یک قربانی کافی است و باید از طرف منوب عنه باشد.
سوال هشتم: آیا برای مرد جایز است که در کسای خز احرام ببندد؟
جواب: اشکالی ندارد، مردم صالح و شایسته ای با آن محرم شده اند.
احرام در کسای خز، بی اشکال است ولی احرام در پشم، مو و کرک حیوانی که گوشتش خورده نمی شود (و شرعا حرام است) و در نجاستی که در نماز مورد عفو قرار نگرفته و در لباس دوخته طبق آنچه فقها بیان کرده اند، صحیح نمی باشد.
سوال نهم: مردی با جمعی از مخالفین به حج می رود و آنان از «مسلخ»، احرام نمی بندند، آیا برای این فرد که از اصحاب می باشد، جایز است که اجرامش را تا ذات عرق، تاخیر بیندازد تا در آنجا با آنان محرم شود؟
جواب: باید از میقات محرم شود و آهسته تلبیه بگوید و وقتی که به میقات آنان رسید، اظهار کند.
کسی که قصد حج یا عمره دارد و از میقات عبور می کند، باید در آن میقات محرم شود و بدون احرام نگذرد، اما اگر در میقات از احرام، بر خودش از همراهانش که آنجا را محل احرام نمی دانند، بترسد، واجب است بر او که در همان میقات خود، محرم شود، ولی احرامش را از آنان مخفی بدارد.
سوال دهم: پوشیدن نعلین دباغی شده (چگونه است؟) چونکه بعضی از اصحاب ما می گویند که پوشیدن آن کراهت دارد.
جواب: جایز است و اشکالی ندارد.
سوال یازدهم: مردی از وکلای موقوفات که در امور مالی وقف، لاابالی
است وموقوفاتی که در اختیارش است برای خود حلال می داند و رعایت نمی کند، چه بسا من به محل او وارد شوم و او حاضر باشد، یا به منزلش داخل شوم و او مرا به طعام دعوت کند؛ چنانچه از غذایش نخورم دشمنم می شود و می گوید فلانی غذای ما را حلال ندانست تا بخورد، حالا بفرمایید که برای من جایز است از غذای او بخورم و سپس صدقه ای بدهم و صدقه اش چقدر است؟ و آیا اگر هدیه ای به من بدهد از او قبول کنم؟
جواب: اگر این مرد، غیر از موقوفاتی که در اختیارش است، مال و معاشی دارد، از غذایش بخورد و هدیه اش را قبول کن و اگر ندارد، نخور و نپذیر.
اگر مکلف با تفصیل بداند فلان کس که مرا به غذایش دعوت می کند، این غذا از اموال غصبی است، نباید از آن بخورد و اگر می داند که این شخص، هم اموال حلال دارد و هم حرام و غصبی، در غذا و هدیه ای را که عرضه می کند، شک می کند که از کدام قسم از آن اموال است، برای او حرام نمیباشد.
سوال دوازدهم: مردی از مذهب حق است و متعه و عقد موقت را جایز و به رجعت معتقد است و خانواده ای دارد که در جمیع امور با او هماهنگ است و این مرد، عهد کرده است که ازدواج دیگری بر روی او نکند و متعه هم نگیرد و نوزده سال از این عهد می گذرد، آیا در ترک آن، چیزی بر این مرد هست یا نه؟
جواب: برای او مستحب است که با متعه ولو یک مرتبه اطاعت خدا کند تا قسم به معصیت از او از بین برود.
سوگند و نذر وقتی منعقد می شوند که متعلق آنها راجح باشد – نه مرجوح – بنابراین، اگر فعل یا ترک شیئی مرجوح باشد، نذر و قسم آنها منعقد نمی شود و متعه چونکه از نظر قرآن حلال و مشروعیت دارد، ترک آن، متعلق نذر و عهد
و قسم نمی شود، اما تحریم متعه، اجتهاد در مقابل نص است و لذا ارزشی ندارد. و البته در این زمینه بحثهای گسترده و مستقلی انجام گرفته است. مشروعیت وحلیت آن از نظر کتاب و سنت تثبیت و مستدل گشته است.
