«عن مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ الثَّقَفیِّ الطَّحّانِ قالَ:
دَخَلْتُ عَلی أَبیجَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلیٍّ الْباقِرِ – عَلَیْهِمَا السَّلامُ – وَ أَنا أُریدُ أَنْ أَسْأَلَهُ عَنِ الْقائِمِ مِنْ آلِمُحَمَّدٍ – صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ – فقالَ لی مُبْتَدِئًا:
یا مُحَمَّدَ بْنَ مُسْلِم! إِنَّ فی القائِمِ مِنْ آلِمُحَمَّدٍ – صَلّی اللّهُ عَلَیْهِ و آلِه – شَبَهًا مِنْ خَمْسَة الرُسُّل:
یُونُسَ بْنِ مَتی، وَ یُوسُفَ بْنَ یَعْقُوبَ، و مُوسی و عیسی، و مُحَمَّدٍ – صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِم -:
فَأَمَّا شَبَهُهُ مِنْ یُونُسَ بْنِ مَتی: فَرُجُوعُهُ مِنْ غَیْبَتِهِ وَ هُوَ شابٌّ بَعْدَ کِبَرِ السِّنّ.
وَ أَمَّا شَبَهُهُ مِنْ یُوسُفَ بْنِ یَعْقُوبَ – عَلَیْهِما السَّلام -: فَالْغَیْبَةُ مِنْ خاصَّتِهِ وَ
عامَّتِهِ وَ اخْتِفاؤُه مِنْ إِخْوَتِهِ وَ إِشْکالِ أَمْرِهِ عَلی أَبیهِ یَعْقُوبَ – عَلَیْهِمَا السَّلام – مَعَ قُرْبِ الْمَسافَةِ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ أَبیهِ وَ أَهْلِهِ وَ شیعَتِهِ.
وَ أَمَّا شَبَهُهُ مِنْ مُوسی – عَلَیْهِ السَّلام -: فَدَوامُ خَوْفِهِ وَ طُولُ غَیْبَتِهِ وَ خِفاءُ وِلادَتِهِ وَ تَعَبُ شِیعَتِهِ مِنْ بَعْدِهِ مِمّا لَقُوا مِنَ الْأَذی وَ الْهَوانِ إِلی أَنْ أَذِنَ اللّهُ – عَزَّ وَ جَلّ – فی ظُهُورِهِ وَ نَصْرِهِ وَ أَیَّدَهُ عَلی عَدُوِّه.
وَ أَمّا شَبَهُهُ مِنْ عیسی – عَلَیْهِ السَّلام -: فَاخْتِلافُ مَنِ اخْتَلَفَ فیهِ حَتّی قالَتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ: ما وُلِدَ، وَ قالَتْ طائِفَةٌ: ماتَ، وَ قالَتْ طائِفَةٌ: قُتِلَ وَ صُلِبَ.
وَ أَمَّا شَبَهُهُ مِنْ جَدِّهِ الْمُصْطَفی (ص): فَخُرُوجُهُ بِالسَّیْفِ وَ قَتْلُهُ أَعْداءَ اللّهِ وَ أَعْداءَ رَسُولِهِ – صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلهِ – وَ الجَبّارینَ و الطَّواغیتَ، وَ أَنَّهُ یُنْصَرُ بِالسَّیْفِ وَ الرُّعْبِ، و أَنَّهُ لا تُرَدُّ لَهُ رایَةٌ.
وَ إِنَّ مِنْ عَلاماتِ خُرُوجِهِ، خُروجُ السُّفْیانیِّ مِنَ الشّامِ، وَ خُرُوجُ الیَمانیِّ [مِنَ الْیَمَنِ]، وَ صَیْحَةٌ فِی السَّماءِ فی شَهْرِ رَمَضانَ، وَ مُنادٍ یُنادی مِنَ السَّماءِ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِیهِ.»(1)
(یعنی:
منقول است از محمّد بن مُسلمِ ثَقَفیِ طَحّان(2) که گفت:
بر أبوجعفر محمّد بنِ علیِّ باقر – عَلَیْهِمَا السّلام – وارد شدم و میخواستم از او درباره قائِمِ آلِمحمّد – صَلَّی اللّهِ عَلَیْهِ و عَلَیْهِم – بپرسم که خود آغاز کرد و به من فرمود:
ای محمّد بن مُسْلِم! در قائِمِ آلِمحمّد – صلّی اللّه علیه و آله – مانندگیی به پنج تن
از پیامبران هست:
یونُس بن مَتی، و یوسُف بن یَعقوب، و موسی، و عیسی، و محمّد – صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِم.
أمّا مانندگیِ او به یونُس بن مَتی، جوانبازگشتَنَش از غَیبت است پس از سالخوردگی.
و أمّا مانندگیِ او به یوسُف بن یعقوب – عَلَیْهِمَا السَّلام -، پنهانبودَنَش از خواصّ و عوامِّ همروزگار و نهانشدَنَش از برادران و پوشیدگیِ حالِ او بر پدرش است به رغمِ آن که مسافتِ میانِ او و پدرش و خاندانش و پیروانش اندک بود [و به هم نزدیک بودند].
و أمّا مانندگیِ او به موسی – علیه السّلام -، در دوامِ خوفِ وی و درازنایِ غَیبتش و رنجِ شیعیانِ [/ پیروانِ] او از آزار و خوارداشتی است که پس از او میبینند، تا آنکه خداوند – عَزَّ وَ جَلّ – ظهور و نُصرَتِ وی را إِذْن دِهَد و او را در برابرِ دشمنش یاری و نیرو بخشد.
و أمّا مانندگیِ او به عیسی – علیه السّلام -، در اختلافِ کسانی است که درباره او اختلاف کردند، تا جائی که گروهی از ایشان گفتند: زاده نشد، و گروهی گفتند: بمُرد، و گروهی گفتند: کشته شد و به دار آویخته گردید.
و أمّا مانندگیِ او به نیایَش، مصطفی (ص)، در خروج کردنش با شمشیر و به قتل آوردنِ دشمنانِ خدا و دشمنانِ پیامبرِ او – صلّی اللّه علیه و آله – و جبّاران و طاغوتهاست، و در آنکه او با شمشیر و هراس یاریرساندهشود و هیچ پرچمیش بازگردانده نیایَد.(3)
و همانا از نشانههایِ خروجِ او، خروجِ سُفیانی از شام، و خروجِ یَمانی [از یمن]، و بانگی در آسمان در ماهِ رمضان، و مُنادیی است که از آسمان به نامِ او و پدرش ندا دردِهَد.).
1) کمالالدّین و تمامالنّعمة 328 – 327 «و: پهلوان، 597:1 و 598؛ و: کمرهای، 443:1».
2) «محمّد بن مُسلم بن رَباحِ ثَقَفیِ طَحّان را – که مردی فقیه و پرهیزگار و از أصحابِ إمامِ باقر و إمامِ صادق – عَلَیْهِمَا السَّلام – و از أصحابِ إجماع بشمار است -، از أَوثقِ مردمان قلمداد کردهاند.نگر: الموسوعة الرّجالیّة المیسّرة، 211:2».
3) «کنایه از آن که هیچ شکست داده نمیشود.نظیرِ این تعبیرِ کِنائی در نهجالبلاغهیِ شریف (خطبه 102 / ترجَمه شهیدی، ص 94، و ترجَمه علیأصغرِ فقیهی، ص 194) هست».
