زمانی بر مردم می گذشت که درب خانه حضرات معصومین و امامان به رویشان باز بود و بدون هر مشکلی محضر آنان را درک می کردند و با حل مشکل بر می گشتند، گر چه در بعضی از اعصار مشکلاتی بر سر راه مردم بود، مثل زمان امام جعفر صادق علیه السلام که ملاقات حضرت آن قدرها آسان نبود بلکه گاهی مامورهای دولتی از رفت و آمد مردم جلوگیری می کردند و کاملا مراقب بودند. و یا حضرت امام موسی بن جعفر علیه السلام که مدت مدیدی در زندان هارون الرشید عباسی بود، مردم به امام خود دسترسی نداشتند. ولی در بیشتر ازمنه مردم مشکلی نداشتند و به خدمت امام خود می رسیدند و کسب فیض می نمودند.
شایان تذکر
شایان ذکر است: خانم المجتهدین (شیخ مرتضی انصاری) عطر الله مرقده که هنوز وزنه علمی او در حوزه های علمیه محفوظ است و کتابهای [رسائل و مکاسب] ایشان تدریس می شود، در کتاب رسائل مطلبی در همین رابطه دارد تحت عنوان [انفتاح باب العلم و انسداد باب العلم] که منظور از انفتاح، باز بودن درب خانه امامان است و منظور از انسداد باب العلم زمان غیبت حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف است. در زمان انفتاح باب العلم تکلیف مردم مشخص بود ولی در زمان غیبت که دست ما از دامن امام زمان علیه السلام کوتاه است چه باید کرد؟ علاوه بر اینها با این همه پیشرفتهای علمی و صنعتی و اقتصادی و توسعه اموری که تا دیروز نبوده و امروز برای ما تازگی دارد، و در بعضی از مواردی که از حلیت و حرمت
آن بی خبریم چه کنیم؟ از قبیل امور بانکی، سپرده ها، وام ها، سرمایه گذاری کوتاه مدت و دراز مدت، و ده ها مسائل دیگری که تا دیروز مطرح نبوده ولی اکنون در جریان است. حضرت ولی عصر علیه السلام در این رابطه پیامی دارد که در جواب نامه (اسحاق بن یعقوب) به وسیله دومین نائب امام زمان علیه السلام (محمد بن عثمان) به ما رسیده است که در ذیل می خوانید:
متن پیام
و اما الحوادث الواقعه: فارجعوا فیها الی رواه حدیثنا، فانهم حجتی علیکم و انا حجه الله علیهم.(1) و اما رویدادهای تازه و جدید که برای شما پیش می آید، به روایت کنندگان احادیث ما مراجعه کنید، زیرا آنان
حجت من بر شما هستند و من هم حجت خدا بر آنان می باشم.
شایان تذکر
در پاورقی کتاب کمال الدین، روایت کنندگان حدیث را (فقهاء) معرفی کرده اند، یعنی کسانی که حدیث را می شناسند و از صحت و سقم آن با خبرند و مرسل و مسند را تمیز می دهند و قدرت استنباط دارند، نه کسانی که کتابهای زیادی را مطالعه نمودند و ظواهرش را حفظ نموده اند و از معنی و مفهوم آن بی خبرند. در هر حال تکلیف ما با این پیام حضرت ولی عصر علیه السلام روشن است که در زمان غیبت کبری راهی جز تقلید از حضرت مراجع تقلید نداریم ولی مقلد و مرجع چه شخصی باشد، در این رابطه هم ما را راهنمائی فرموده اند، از جمله حضرت امام حسن عسکری علیه السلام فرمود: فاما من کان من الفقهاء صائنا لنفسه.
حافظا لدینه. مخالفا علی هواه. مطیعا لامر مولاه. فللعوام ان یقلدوه.(2) هر فقیهی که خود نگهدار و دین نگهدار و مخالف هوای نفس و تابع امر خدا باشد، بر عوام واجب است که از وی پیروی و تقلید نمایند.
روی همین اصل تقلید از مراجع عظام یک امر ضروری است و در هر عصری از اعصار شیعیان از مجتهد جامع الشرایط تقلید می کردند و امروز هم در همین صراط قرار دارند.
1) کمال الدین صفحه 484 چاپ مطبعه الصدوق.
2) احتجاج طبرسی: فصل احتجاجات امام حسن عسکری علیه السلام.
