«عَنْ عَبْدِالْعَظیمِ بْنِ عَبْدِاللّهِ الْحَسَنیّ، قالَ: قُلْتُ لِمُحَمَّدِ بْنِ عَلیِّ بْنِ مُوسی – عَلَیْهِمُ السَّلام -: إنّی لَأَرجُو أَنْ تَکُونَ الْقائِمَ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ الَّذِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَما مُلِئَتْ جَوْرًا وَ ظُلْمًا.
فَقالَ – عَلَیّهِ السَّلام -: یا أَباالْقاسِمِ! ما مِنّا إِلّا وِ هُوَ قائِمٌ بِأَمرِ اللّهِ – عَزَّ وَ جَلّ – وَ هادٍ إِلی دینِ اللّه وَ لکِنَّ الْقائِمَ الَّذِی یُطَهِّرُ اللّهُ – عَزَّ وَ جَلّ – بِهِ الْأَرْضَ مِنْ أَهْلِ الْکُفْرِ وَ الْجُحُودِ وَ یَمْلَأُها عَدْلًا وَ قِسْطًا، هُوَ الَّذِی تَخْفَی عَلَی النّاسِ وِلادَتُهُ وَ یَغیبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ وَ یَحْرِمُ عَلَیْهِمْ تَسْمِیَتُهُ وَ هُوَ سَمِیُّ رَسُولِاللّهِ (ص) وَ کَنِیُّهُ وَ هُوَ الَّذِی تُطْوَی لَهُ الْأَرْضُ وَ یَذِلُّ لَهُ کُلُّ صَعْبٍ [وَ] یَجْتَمِعُ إِلَیْهِ مِنْ أَصْحابِهِ عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ، ثَلاثُمِائَةٍ وَ ثَلاثَةُ عَشَرَ رَجُلًا، مِنْ أَقاصِی الْأَرْضِ، وَ ذلِکَ قَوْلُ اللّهِ – عَزَّ وَ جَلّ -:
«أَیْنَما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمِیعًا إِنَّ اللّهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ»(1)؛ فَإِذا اجْتَمَعَتْ لَهُ هذِهِ الْعِدَّةُ مِنْ أَهْلِ الاِْخْلاصِ أَظْهَرَ اللّهُ أَمْرَهُ فَإِذا کَمُلَ لَهُ الْعَقْدُ وَ هُوَ عَشَرَةُ آلافِ رَجُلٍ خَرَجَ بِإِذْنِ اللّهِ – عَزَّ وَ جَلّ – فَلایَزالُ یَقْتُلُ أَعْداءَ اللّهِ حَتَّی یَرْضَی اللّهُ – عَزَّ وَ جَلّ.
قالَ عَبْدُ الْعَظیم: فَقُلْتُ لَهُ: یا سَیِّدی! وَ کَیْفَ یَعْلَمُ أَنَّ اللّهَ – عَزَّ وَ جَلّ – قَدْ رَضِیَ؟
قالَ: یُلْقِی فی قَلْبِهِ الرَّحْمَةَ، فَإِذا دَخَلَ الْمَدینَةَ أَخْرَجَ اللّاتَ و الْعُزّی فَأَحْرَقَهُما.»(2)
(یعنی:
از عَبْدُالعَظیم بنِ عبداللّهِ حَسَنی(3) منقول است که گفت: به محمّد بن علیّ بن موسی [یعنی: إمامِ جواد] – علیهم السّلام – گفتم:
من اُمید دارم که شخصِ شما آن بَرپایْدارنده (/ قائِم) از خاندانِ محمّد باشید که زمین را – همانگونه که از جور و ظلم پُر شده است – از قِسط و عدل پُر میسازد.
إمام – علیه السّلام – فرمود: ای أبوالقاسم! هیچیک از ما نیست که بَرپایْدارنده أمرِ خدایْ – عَزَّ وَ جَلّ – و راهنما به سویِ دینِ خدا نباشد، ولیک آن بَرپایْدارنده (/ قائِم) که خداوند – عَزَّ وَ جَلَّ – به وسیله او زمین را از أهلِ کُفر و إنکار پاک میسازد و از عدل و قِسط پُر میکُنَد، هموست که ولادتِ او بر مردمان پوشیده باشد و خودِ او از چشمِ ایشان نهان گردد و نام بُردنش بر ایشان حرام باشد(4) و او هَمْنام و هَمْکُنیهیِ رسولِخدا (ص) است و اوست که زمین از برایش درنوردیده آید(5)، و هر دشوار پیشِ او خوار گردد، و از دورترین جایهایِ زمین، از یارانش به شمارِ أهلِ بدر، سیصد و سیزده مَرد، برِ او گِرْد آیند و این سخنِ خدایْ – عَزَّ وَ جَلّ – است که: «هرجا که
باشید خداوند همگیتان را بیاوَرَد؛ که خداوند بر هر چیز تواناست»(6)؛ پس چون این شمار از أهلِ إخلاص، از برایِ او گِرد آیند، خداوند أمرش را آشکار کُنَد، و چون «عقد» – که دههزار مَرد است – برایِ او فراهم آید، به إذنِ خدایْ – عَزَّ وَ جَلّ – خروج کُنَد و پیوسته دشمنانِ خدایْ را به قتل آرَد تا جائی که خداوند – عَزَّ وَ جَلّ – خُشنود گردد.
عبدالعظیم گفت: او را گفتم: سَروَرَم! چگونه بدانَد که خدایْ – عَزَّ وَ جَلّ – خُشنود شده است؟
فرمود: در دلِ او رَحْمَت اَفکَنَد؛ و چون به مدینه درآید، لات و عُزّی را بیرون آرَد و بسوزانَد.).
1) سوره بقره، آیه 148.
2) کمالالدّین و تمامالنّعمة / 378 – 377 «؛ و نگر: پهلوان، 71:2 و 72؛ و: کمرهای، 49:2 و 50؛ و نیز نگر: کفایة الأثرِ خزاز، ص 277 و 278؛ و: الاِحتجاجِ طَبْرِسی، 481:2 و 482، ط. أسوه؛ و: وسائل الشّیعة، ط. مؤسّسة آلالبیت علیهمالسّلام لإحیاءالتُّراث، 242:16 و 243؛ و: بحارالأنوار، 32:51 و 157 و 283:52 (ط. 110 جلدی مؤسّسة الوفاء بیروت)، تفسیر نورالثّقلین، تحقیق الرّسولیّ المحلّاتی، قم: المطبعة العلمیّة، 138:1 و 139؛ و: مستدرک الوسائل 283:12؛ و: موسوعة کلمات الإمام الجواد علیه السّلام، ط. 1، ص 113 و 114».
3) «أبوالقاسم عبدالعظیم بن عبداللّه بن علی بن الحَسَن بن زید بن السّبْط الأکبر الإمام الحَسَن المُجتبی – علیه السَّلام – (معروف به: عبدالعظیمِ حَسَنی)، از أعاظمِ زاد و رودِ أمیرِ مؤمنان و زهرایِ بتول – صَلَواتُ اللّهِ و سَلامُهُ عَلَیهِما – و از یارانِ بزرگوار و اَرجدارِ إمامِ جواد و إمامِ هادی – علیهما السّلام – بشمارست. برخی او را از أصحاب إمامِ هشتم – علیه السّلام – نیز قلمداد کردهاند و احتمالِ این که به محضرِ إمامِ عسکری – علیه السّلام – هم شرفیاب شده باشد، نیرومند است.أئمّه أطهار – علیهم السّلام – او را گرامی میداشتهاند.مرقدِ این بزرگوار در ری، از دیرباز زیارتگاهی موردِ توجّه و احترام و اعتبار بوده است، و در مأثور، زیارتِ آن جَناب دارایِ پاداشی سترگ دانسته شده.این بزرگوار که در میانِ عمومِ ایرانیان به نام «شاهزاده عبدالعظیم» شهرت دارد، مُحَدِّثی جلیل به شمار میآید و از وی بیش از 33 روایت در «کتبِ أربعه» آمده است.حضرتِ عبدالعظیم کتابی به نامِ خُطَب أمیرالمؤمنین علیه السَّلام تألیف کرده است که متأسفانه به دستِ ما نرسیده.نگر: الموسوعة الرّجالیّة المیسّرة 484:1؛ و: شرحِ حدیثِ عَرضِ دین، آیةاللّه صافیِ گلپایگانی، ص 36 و 37؛ و: فهرس التّراث 270:1 و 271؛ و: مجمعالرّجال 97:4 و 98؛ و: خاندانِ وحی [علیهم السّلام]، قُرَشی، ص 698 و 699».
4) «درباره پُرسمانِ حرمتِ نام بردن از آن حضرت، در پیشگفتارِ تَرجُمان سخن گفته شد».
5) «در این باره، نگر: متنِ حدیثِ 32 و پینوشتِ 6 در بخشِ پینوشتهایِ همان حدیث».
6) «ترجَمه همان بهره از آیتِ 148 سوره بقره است که در متن بیامده بود. مرحومِ فیض – رضوانُ اللّهِ علیه – در تفسیرِ صافی (تحقیق الأمینی، 301:1) – پس از إشاره به قولی که این عبارتِ شریفِ قرآنی را مربوط به حشرِ روزِ رستاخیز میدانَد – خاطرنشان میکند بنا بر أَخبارِ أهلالبَیْت – علیهم السّلام -، مرادِ این عبارتِ قرآنی، أصحابِ حضرتِ مَهدی – علیه السّلام – اند که در آخِرالزّمان گِردآوردهمیشوند».
