سخن آغازین

اى مدنى برقع ومکّى نقاب

سایه نشین چند بُوَد آفتاب

منتظران را به لب آمد نَفس

اى ز تو فریاد! به فریاد رس

مى آیى

اى شکفته در نگاه انتظار خاک!

وپایان کتاب غربت عالم وآدم با نام تو آغاز مى شود.

اى حجّت نهفته!

اى اندوهِ نگفته!

با ما بگو: راز سترگت، با سر انگشت کدام نیاز بزرگ، گشوده مى شود؟ تقدیر پایانىِ زمین از رنگین کمان کدامین شادمانىِ شگفت، رنگ مى گیرد؟

تو را با بادها چه نسبتى است که در کرانه یادت مى چرخند وطوفان را نوید مى دهند؟

اى طوفانِ آخرین!

تک سوارِ دشت هاى آشوب!

از کدام کرانه می وزى وکدامین ساعتِ سعید بر گُرده تازیانه هاى تازنده فرود مى آیى؟

چه تهى دست اند انسان ها بى تو وچه غفلتى بر جبینِ خورد وخوابشان نشسته است!

اى ذوالفقارترین تیغ بر شَرَیانِ فتنه هاى کور!

مى آیى، به خون خواهىِ مظلومان تاریخ؛ از «هابیل» تا «حسین علیه السلام» واز حسین علیه السلام تا هر که حتّى نامى از او در صحیفه یادِ خاک، باقى نیست.

آه، اى مسیحِ مسلّح!

پایان کتاب غربت عالم وآدم، با نام تو آغاز مى شود ورنگین کمانى از ستاره وسرود، حاصلِ یک نگاهِ روشن تو است.

—

بندگان شایسته خدا، در انتظار به ارث بردن زمین اند؛ چنان که خداى تعالى در قرآن کریم بدیشان وعده داده است:

(ولقد کتبنا فى الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادى الصالحون)(1)؛ «و در حقیقت، در زبور پس از آن یادکرد، نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد».

پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) نیز بدین وعده پاى فشرده وفرموده است:

«اُبشّرکم بالمهدى یبعث فى امّتى على اختلاف من الناس وزلازل، فیملأ الارض قسطاً وعدلاً بعد ما ملئت ظلماً وجوراً»(2)؛

«شما را به ظهور مهدی علیه السلام بشارت مى دهم که در هنگامه اختلاف و کوبش هاى [سخت]، در امتم پدیدار شود وزمین را پس از ظلم وجور، از عدل و داد آکنده سازد».

برخى دوست دارند، «انتظار» را حالت فرار از واقعیت هاى تلخ و رویکرد

به آینده اى شیرین بدانند که در آن زمین از عدل و داد پر شده است. بى گمان چنین آینده اى ـ همان گونه که خداى تعالى وعده داده ـ فرا خواهد رسید و در این موضوع اختلافى نیست؛ بلکه اختلاف در طبیعت انتظار نمود مى یابد. انتظار حالت گریز از رویارویى با واقعیت هاى گرانبار و سختى ها و رویکرد به شیرینى تغییر و اکتفا بدان نیست؛ بلکه انتظار ارتباط تنگاتنگى با حرکت در راستاى تغییر و تلاش در جهت تحقق وراثت بندگان شایسته خدا در زمین دارد.

در این پژوهش، علاوه بر تبیین درست مفهوم انتظار، بحث هاى فرعى دیگرى همچون انتظار در مکاتب فکرى غیردینى، انتظار در نزد اهل تسنن وشیعه امامیه، ارزش فرهنگى انتظار، ابزار تغییر واسباب تأخیر در فرج، زمینه سازان ظهور ویاوران مهدى علیه السلام، بایسته هاى انتظار و… مطرح شده است.

به راستى چه کسى منتظر دیگرى است، ما یا امام عصر علیه السلام؟ آن حضرت حرکت و مقاومت و جهاد ما را انتظار مى کشد، نه آنکه ما منتظرِ قیام او باشیم. چنین عقیده اى درباره انتظار، ارزش زیادى بدان مى بخشد.

از این رو قرآن کریم اهتمام ویژه اى به مسأله حرکت وجنبش وجهاد ما مبذول داشته است. قرآن مسلمانان را به تغییر واقعیت هاى اجتماعى وجایگزین ساختن توحید در محل شرک وبرداشتن موانع از سر راه دعوت به سوى خدا وارزش هاى انسانى فرا مى خواند. چنین مسأله اى اقتضا دارد که انسان نیز خود را به اسباب و وسایل متعدد، از سقوط باز دارد. این وسایل عبارت است از: استعانت از صبر وصلاة، همبستگى، انتظار و امید و….

در پایان، این نتیجه حاصل مى شود که حرکت توحیدى امت اسلامى، از یک سو به قانون «وراثت» واز دیگر سو به قانون «انتظار» احاطه شده است. این دو از عمده ترین استوانه هاى حرکت توحیدى در مسیر طولانى و پر پیچ و خم آن

است و ما باید با این دو آموزه‌ی قرآنى بیش از پیش آشنا شویم.

—

اثر حاضر ترجمه کتاب الانتظار الموجّه نوشته آیة اللّه آصفى ـ حفظه الله ـ است که در آن مباحث مربوط به انتظار، با تأمّلى عالمانه مورد بازکاوى قرار گرفته است.

امید که این پژوهش، دوستداران معارف اهل بیت علیهم السلام را به کار آید و در آنان معرفت آفریند و بصیرت افزاید.

تقى متّقى

1) انبیاء (21)، آیه 105.

2) مسند احمد بن حنبل، ج 3 ص 393، ح 10746.